Page 20 - 81 calıkusu canakkale e-dergi 8
P. 20
ŞEHRİMİZ ÇANAKKALE’Yİ
TANIYALIM
PARİON (BİGA)
Parion, Çanakkale ili, Biga ilçesi, Kemer köyü sınırlarında bulunmaktadır. Marmara Denizi kıyı kenti olan
Parion’un, 2005 yılından beri yürütülen çalışmalarda özellikle Nekropolis alanında elde edilen veriler göz
önünde bulundurulduğunda bir Troas kenti olduğu kabul edilmektedir. Antik Parion, batısında Lampsakos,
doğusunda Priapos ve güneyinde Skepsis gibi önemli kentlerle komşudur.
Eusebius, Parion’un M.Ö. 709 yılında kurulduğunu söylemiştir. Parion isminin kökeni ile ilgili üç görüş
bulunmaktadır. Bunlardan ilki Parion kökeninin Paros’tan geldiği, diğeri Erythrailı göçmen Iason ve
Demetria’nın oğlu Parius’dan türediği, sonuncusu da ismin Troia prensi Paris’ten kaynaklandığı ve Paris’in
şehri anlamına geldiğidir.
Parion M.Ö. 478-477’de Delos Birliği’ne üye olmuştur. M.Ö. 431-404 yıllarında Atinalılar ile Spartalılar
arasında patlak veren Peloponnessos Savaşları’nda Parion, Atinalıların tarafında yer almıştır. Kent M.Ö.
387’de Kral Barışı sonrası tekrar Pers egemenliği altına girmiştir. Büyük İskender’in M.Ö. 334’te Persler’i
Granikos Savaşı’nda yenmesiyle Anadolu’da yeni bir dönem başlamıştır. M.Ö. 188’de yapılan Apameia Barışı
sonrası Romalılar’ın Pergamon Krallığı’na bıraktığı Troas, M.Ö.133’te Kralı III. Antiokhos’un ölümüyle tekrar
Romalılara bırakılmıştır.
Kentin öneminin farkında olan Roma, Parion’u ilki Julius Caesar ya da Augustus Dönemi’nde, ikincisi de
Hadrianus Dönemi’nde olmak üzere iki kere koloni kenti olarak ilan edilmiştir. Kentin Hadrianus Dönemi’nde
ikinci kez elde ettiği statüden sonra mimari faaliyetlerinde hızlanma olduğu tahmin edilmektedir. Özellikle
kentin en göze çarpan yapılarından biri olan ve M.S. 2. yüzyılın ikinci yarısına tarihlenen tiyatronun mimari
bezemeleri ve kabartmaları da bunu doğrular niteliktedir. M.S. 2. yüzyıldan itibaren Hıristiyan toplulukların
bulunduğu bir kent olan Parion’un, Bizans Dönemi’nde de önemini yitirmediği ve önemli bir piskoposluk
merkezi olduğu; Eustathis, (M.S. 312 – 330) Hesychius (M.S. 431) ve Thalassius (M.S. 451) adlı rahiplerin
Parion’da görev yapmasından anlaşılmaktadır.
İlk defa Herodot ve Ksenophon daha sonra da Strabon’un bahsettiği Parion’da İ. AKŞİT, 1970’lerde Çanakkale
Müzesi adına yüzey araştırması yapmıştır. Bu çalışmaların ardından 1997 yılında Prof. Dr. Cevat BAŞARAN
başkanlığında yüzey araştırmaları yapılmış ve 2005 yılından itibaren ilk bilimsel kazılara kentin Güney
Nekropolü’nde başlanmıştır. Daha sonraki yıllarda çalışmalar, Roma Tiyatrosu, Roma Hamamı, Yamaç
Kapısı, Odeion, Hellenistik Kule ve Sondaj Yapısı’nda da sürdürülmüştür. 2008 yılından itibaren İÇDAŞ’ın
sponsorluğunda Atatürk Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Cevat BAŞARAN’ın
başkanlığında gerçekleştirilen çalışmalarda antik kentin altı ayrı bölgesinde yapılan kazıların yanında
kentin değişik yerlerine açılan sondajlar sayesinde birçok yapı kalıntısı ortaya çıkartılmıştır.
/canakkaleilmem http://canakkale.meb.gov.tr
20