Page 92 - 81 calıkusu canakkale e-dergi 7

REHBERLİK KÖŞESİ

ÇOCUK YETİŞTİRMEDE ANNE BABA TUTUMLARI

Tutumlar, bir kişinin çevresinde meydana gelen olaylar ve konular
karşısında devamlı olarak benzer şekilde tepki gösterme eğiliminde
bulunmasıdır. Bu tutumların en önemlisi ise çocuğun toplumsallaşmaya
başladığı yer olan ailede görülür. Çocukluk döneminden ergenliğe,
ergenlikten yetişkinlik dönemine geçiş sürecinde çocuğun sosyal beceri
ve kişiler arası ilişkilerinin gelişmesinde anne baba tutumları oldukça
önemli bir yere sahiptir. 2000’li yıllardan önce anne baba tutumları klasik
bir tarzda ele alınıp değerlendirilmekteydi. Bu tarihten önce anne baba
tutumları genelde demokratik, baskıcı, ilgisiz, mükemmeliyetçi ve aşırı
hoşgörülü olarak sınıflanmaktaydı. Son dönem bilimsel çalışmalar ise
anne baba tutumlarını üç kategoriye ayırmaktadır:
Duygusal Sıcaklık: Anne babanın duygusal sıcaklığı, çocuğun ebeveynden
sevgi hissi veya algısı olarak tanımlanır. Çocuğun ebeveyn tarafından kabul
edilmesi, duygusal sıcaklıkla ilişkilidir ve birey üzerinde yaşam boyu süren
bir etkiye sahiptir. Ebeveyn duygusal sıcaklığı, çocukların psikososyal
gelişiminde önemli bir faktör olarak kabul edilmiştir. Duygusal sıcaklık,
ebeveynler ve çocukları arasındaki sevgi bağının kalitesi ve ebeveynlerin
bu duyguları ifade etmek için kullandıkları fiziksel ve sözel davranışlarla
ilişkilidir. Ayrıca duygusal olarak sıcak ebeveynlik; olumlu saygı ifadeleri,
çocuğu kabul etme, destekleyici olmaya istekli olma, duygusal olarak
mevcut bakıcılar ve ailenin çocuğa karşı duyarlılığı dâhil olmak üzere ebeveynlerin çocuklarına karşı tüm ilgili
davranışlarını kapsar.
Aşırı Koruyuculuk: Aşırı koruma, başkalarının mutluluğu için yüksek derecede endişe duymaktır. Ailede böyle
bir tutum, aile üyelerinin özerkliğinin zedelenmesine yol açabilir. Aşırı koruyucu ebeveynler, çocuklarının
bağımsız davranmasını ve özerkliği teşvik etmezler. Çocuklarıyla çok fazla zaman geçirme eğilimindedirler
ve bir süre aşırı temas ile çocuklarına bebekmiş gibi davranırlar. Aşırı koruyuculuk, çocuğun hayatı için aşırı
endişe, çocuğun güvenliği için aşırı korku ile karakterizedir. Bu nedenle aşırı korumacı ebeveynler, yasaklar
uygular ve katı sınırlar koyar.
Ebeveyn Reddi: Ebeveyn reddi, anne babaların çocuklara yönelik eleştirel ve yargılayıcı davranışlarına karşılık
gelmektedir. Bu tutumu sergileyen ebeveynler, eleştirel ve yargılayıcı olmanın yanı sıra çocuklarının fiziksel
ve duygusal ihtiyaçlarını karşılamayı da reddederler. Çocuklukta yaşanan reddedilme, gelişimin sonraki
aşamalarında çok olumsuz bir etkiye yol açar. Reddedilme deneyimine bağlı olarak yetişkinlikte psikolojik
belirtiler ortaya çıkabilmektedir.
Bu üç tutumdan çocuk psikolojisi üzerinde en olumlu etkiye sahip olan, şüphesiz anne babanın duygusal
sıcaklığıdır. Bu yüzden anne babalar, çocukları ile kurdukları iletişimde sergiledikleri davranışlarda duygusal
sıcaklığı korumalıdır. Duygusal sıcaklığın dolaylı olarak okul iklimine katkıları bulunur. Ebeveynlerinden
duygusal sıcaklığı hissederek büyüyen çocuklar, okul ortamında hem arkadaşlarıyla hem de öğretmenleriyle
kurdukları ilişkide pozitif davranışlar sergiler.

Özgür TÖNBÜL
Uzm. Psikolojik Danışman
Çanakkale Bilim ve Sanat Merkezi

/canakkaleilmem http://canakkale.meb.gov.tr

92